کوتاه درباره میمونی در زمستان (Un singe en hiver 1971)

آلبرت (ژان گابن) هتلداری است در نرماندی که با مست کردن به گذشته بر می‌گردد : به زمانی که سرباز نیروی دریایی بود و در چین خدمت می‌کرد. سال ۱۹۴۴ است و او به زنش قول می‌دهد و قسم می‌خورد که اگر هتلش از بمب های هوایی جان سالم به در ببرد ، الکل را ترک کند. او به قولش عمل می‌کند و شب ها به جای نوشیدن الکل ، آبنبات می‌خورد.  

مرگ دوچرخه سوار (Muerte de un ciclista) 1955

«‌می شد از این داستان فیلمی ملودرام یا فیلمی حادثه ای و قراردادی ساخت، اما باردم آن را برای فرو رفتن در لایه های زیرین سطح خوش نمای جامعه مادرید و تعمق در زندگی کسانی که با پشتیبانی از رژیم فرانکو ثروتمند شدند، به کار گرفت. استاد پس از آنکه مدتی عذاب وجدان را تحمل می کند و بحرانی را از سر می گذراند، فقر کارگران، شورش دانشجویان و انحطاط محیط خود را در می یابد و بر تعارض‌های اجتماعی تأکید می کند.»۱

«ژرژ سادول» 

برگ های افتاده 2023 (Kuolleet Lehdet / Fallen Leaves)

(این نوشته در شماره 613 ماهنامه فیلم چاپ شده است)

۱.

کائوریسماکی گفته بود که «سوی دیگر امید» اخرین فیلمش خواهد بود. اما مانند سوی دیگر امید ، شش سال بعد و در جشنواره کن فیلم دیگری از او اکران شد : برگ های افتاده (یا برگ‌ریزان) . فیلمی که تفاوتی با آثار دیگر آکی و شباهتی با فیلم های امروز جهان ندارد. کائوریسماکی مانند آثار قبلی‌اش ، با وجود دلبستگی و توجه به گذشته ، از فلاکت های فعلی و نگرانی های آینده نمی‌گذرد : علاوه بر التفات و مهرورزی همیشگی نسبت به طبقه کارگر ، خبر جنگ روسیه و اوکراین را بار ها از رادیو می‌شنویم. او نمی‌خواهد از تیرگی زمانه‌ای که در آن زندگی می‌کند فرار کند. حتی خارج از خود فیلم ،  فروش برگ‌ریزان را به اسرائیل و ترکیه ممنوع اعلام کرد . 

چیزی از آلیس (Neco z Alenky | Alice) 1988 / رویای واقعی

(این نوشته در شماره ۶۰۶ ماهنامه فیلم چاپ شده است.)

نگاهی به اقتباس های مهم از آلیس... : اولین اقتباس از آلیس... در سال ۱۹۰۳ ساخته شد. فیلمی هشت دقیقه‌ای به کارگردانی سیسیل هپورث و پرسی استو که در آن برزگ شدن آلیس با حرکت (یک دالی) روبه‌جلو دوربین نشان داده می‌شود! سپس در ۱۹۱۰ ادوین اس پورتر ، که از تاثیر گذار ترین کارگردانان دوران خودش بود ، به سراغ این رمان رفت اما اقتباس او تفاوت چندانی با اثر قبلی نداشت.در ۱۹۱۵ دبیلو یانگ اولین فیلم بلند از آلیس را ساخت. فیلم  پنجاه و نه دقیقه‌ای او ترکیبی است از دو رمان کارول : ماجرا های آلیس در سرزمین عجایب و آن سوی آینه (کاری که تیم برتون در قرن بعدی تکرارش کرد) . والت دیزنی هم به سراغ آلیس رفت. در دهه بیست او مجموعه‌ای کمدی ساخت که  کمترین شباهت  را به رمان کارول داشت‌. آلیسِ دیزنی با گربه‌ای به نام جولیوس همراه می‌شد و ماجراهایی برایش پیش می‌آمد. در ۱۹۳۱ استودیو مترو پولیتن فیلمی کم هزینه و پنجاه و هشت دقیقه ای ساخت که از هر نظر تجربه ای ناموفق بود.  این اولین اقتباس ناطق از آلیس بود. در سال ۱۹۳۳ ، شش سال قبل از ساخته شدن جادوگر شهر اُز توسط mgm ، پارامونت فیلمنامه جوزف ال. منکیه‌ویچ از رمان کارول را به نورمن زد مک لاود داد تا فیلمی بسازد با بازی کری گرانت و گری کوپر. البته که  کوپر و  گرانت در اینجا در نقش مردانی جذاب و قدرتمند ظاهر نمی‌شوند و با پوشیدن لباس های مخصوص ، نقش موجودات عجیب و غریب داستان کارول را بازی می‌کنند. در ۱۹۴۹ دالاس بوئر در فرانسه اولین استاپ موشن از آلیس را ساخت که با لایو اکشن ترکیب شده بود.در ۱۹۵۱ والت دیزنی یک انیمیشن درست و حسابی بیرون داد ، که شاید تا زمان خودش بهترین اقتباس از این رمان بود. در ادامه اقتباس های آلیس ، در سینما و تلویزیون به لهستان ، استرالیا و حتی شوروی هم رسید.تا اینکه در سال 1988 یان شوانکمایر برای اولین فیلمش به سراغ رمان کارول رفت تا متفاوت ترین اقتباس از این رمان را بسازد : 

کوتاه درباره «همه یا هیچ» (All or Nothing) 2002

در همه یا هیچِ مایک لی با وجود انسجام روایی حضور کارگردان/فیلمنامه‌نویس را حس می‌کنیم. برعکسِ راز ها و دروغ ها. در همه یا هیچ ، مایک لی این سه خانواده را هر جوری که هست به هم ربط می‌دهد ولی از ادامه دادن داستانِ دو خانواده‌ی دیگر امتناع می‌کند. ما در مورد خانواده‌ی تیموتی اسپال به نتیجه  و پایانی می‌رسیم ، اما در مورد بچه ای که معلوم نیست سقط می‌شود یا نه ، و از فرجام رابطه دختر با آن پسر عجیب و غریب چیزی دست گیرمان نمی‌شود. همه یا هیچ جزو بهترین فیلم های لی نیست، اما مثل همیشه ،  تاثیر گذار است.