گنج های سیرا مادره (The Treasure of the Sierra Madre) 1948 / طمع نکن!

 

در وهله اول و بیش از هرچیز می توان گنج های سیرا مادره ، اقتباس هیوستون از رمان ب.تراون را دید و لذت برد.  ماجراجویی این سه مرد، که در پی طلا هستند بسیار زیبا به تصویر درآمده. شخصیت هایی که هرکدام اخلاقی دارند و هدفی. مواجهه این شخصیت‌ها با طبیعت بسیار جذاب است. همان چیزی که در مورد مهمیز برهنه (۱۹۵۳) (اینجا ) خواندید یا می توانید بخوانید. یا اگر از زاویه دیگری نگاه کنیم آدم به یاد خوب بد زشت می افتد.

کارگردان کم کم با جزئیات به ما نشان می دهد که "بابز"(همفری بوگارت) چه اخلاقی دارد. این جزئیات کم‌کم با ایجاد یک کلیت از شخصیت به سرانجام می رسند. هر چند که به نظرم بعضی از آنها اضافی هستند. این یکی خیلی ربطی به این جزئیات ندارد ولی به خنده شیطانی او دقت کنید که کمی شخصیت را کاریکاتوری می کند و چند بار هم تکرار می شود. مثلا همان صحنه ای که آتش شعله ور می شود و چهره بوگارت را از دید خارج می کند چه ایرادی داشت؟ غیر مستقیم نکته را به ما می رساند.اما مهربانی و راستی و صداقت دو شخصیت دیگر به بهترین شکل به تصویر کشیده شده. در واقع کمتر با اغراق همراه است. 

نکته دیگر اینکه هیوستون سعی می کند کم و بیش پیامی هم بدهد.  اینکه طمع بد است. وقتی که پیرمرد (هاوارد.با بازی والتر هیوستون ،پدر جان هیوستون)  را در آن فضا، با آن لباس سفید در حالی که همه چیز برایش فراهم است می بینیم، انگار او به خاطر کار های خوبش به بهشت رفته است! پایان زیباتر است و اگر پیامی هم داشته باشد انقدر مستقیم بیان نمی شود. فیلم غیر قابل پیش بینی است ولی تک بعدی بودن شخصیت ها کمی از  قدرت این ویژگی کاسته است‌. شاید بخش زیادی از این ضعف و دیگر ضعف ها به وفاداری بیش از حد به رمان مربوط بشود. البته اگر این را ضعف بدانیم. چون می‌توان گفت این نوع شخصیت پردازی بخشی از مولفه های همیشگی هیوستون است. چه در شاهین مالت و چه در جنگل آسفالت شاهد چنین چیزی هستیم. و به نظرم هیوستون رئالیسم خاص خودش را دارد و شخصیت هایش شمایلی هستند در داستان  و  پرداخت درست کارگردان موجب می شود که پیام مدنظرش _که در هر سه فیلم طمع است_ به ما برسد.

به هر حال دیدن گنج ها...  لذت بخش و تجربه جالبی است. برای من که یکی از لذت بخش ترین ها بود!